2.3 Meekoppelkansen, -projecten of raakvlakprojecten

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden nodigt betrokkenen (omwonenden, geïnteresseerden en samenwerkingspartners) graag uit om te onderzoeken of ideeën, ambities of projecten te koppelen zijn aan de dijkversterking. Mogelijk kunnen deze meteen meegenomen worden met de dijkversterking. Alle ideeën en ambities zijn in principe welkom.

Er wordt het volgende onderscheid gemaakt:

Meekoppelkans = (delen van) een idee, initiatief of project dat aan de dijkversterking gekoppeld kan worden, waarmee maatschappelijke meerwaarde tegen (in totaal) gelijke of lagere kosten kan worden gerealiseerd.
Raakvlakproject = (delen van) een project dat niet gekoppeld wordt aan de dijkversterking en zelfstandig voortgezet wordt, maar waarvoor het raakvlak met de dijkversterking in beeld en afgestemd moet zijn.
Meekoppelproject = koppelkans die voldoet aan de door het waterschap gestelde voorwaarden uit het Kader Koppelkansen (inclusief verwachte financiering) en daarmee onderdeel van het project wordt. Dit is ook het moment dat de initiatiefnemer de meekoppelkans (die daarmee een meekoppelproject wordt) ‘overdraagt’ voor uitvoering aan het waterschap. Het eigenaarschap van zo’n project blijft overigens bij de initiatiefnemer. Op dit moment zijn er nog geen meekoppelprojecten geïdentificeerd.

Meekoppelkansen

Conform de Werkwijze en kader meekoppelkansen worden in de Verkenningsfase keuzes gemaakt over kansen die het ruimtebeslag van het Voorkeursalternatief van de dijkversterking beïnvloeden.

In de stap naar het Voorkeursalternatief in de Verkenningsfase moeten de geïnventariseerde koppelkansen nader zijn uitgewerkt. Elke initiatiefnemer werkt desbetreffende kans uit tot een schetsontwerp en het waterschap neemt de koppelkansen mee in het verdere ontwerpproces (in de Planuitwerkingsfase). Ook in die vervolgfase maken waterschap en initiatiefnemer afwegingen over de haalbaarheid van de koppelkans. Belangrijke aspecten hierbij zijn: financiering (is er zicht op financiering bij de initiatiefnemer?), planning (past het binnen de planning van de dijkversterking?), vergunbaarheid, uitvoerbaarheid en is er sprake van (bestuurlijk en maatschappelijk) draagvlak. De initiatiefnemer van een koppelkans is in beginsel verantwoordelijk voor het aanleveren van de benodigde informatie om de afweging te kunnen maken.

De afweging of koppelkansen worden meegenomen vindt plaats op basis van onderstaande criteria (bij antwoord ‘nee’ is de koppelkans niet haalbaar):

Heeft de koppelkans geen negatief effect op de veiligheid van de dijk?
Is een koppeling mogelijk in tijd en plaats met de dijkversterking, of is het mogelijk op de dijkversterking te anticiperen zodat de kans in de toekomst kan worden uitgevoerd?
Voldoet de kans aan de volgende voorwaarden (indien relevant):
- De kans is op tijd uitvoerbaar/maakbaar.
- De kans is vergunbaar.
- De kans stuit niet op bestuurlijke bezwaren of bezwaren uit de omgeving.
- De kans is financierbaar.
- De risico’s (ook ten aanzien van raakvlakken met het hoofdproject) zijn in beeld en beheersbaar.
- De kans is inpasbaar in de interne organisatie (capaciteit/kosten).
Is de kans op basis van het voorgaande, van risico’s en eventuele beheersmaatregelen en andere (bestuurlijke) belemmeringen als kansrijk te bestempelen?

Voor meekoppelkansen op het gebied van ecologie/biodiversiteit, cultuurhistorie, recreatie en beleving heeft het Algemeen Bestuur van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een zogenaamd synergiekrediet vastgesteld met de genoemde thema's.

Op 16 december 2020 heeft het Algemeen Bestuur van het waterschap ingestemd met het toekennen van een zogenaamd Synergiekrediet voor de Sterke Lekdijk. Vanuit dat krediet is onder voorwaarden (co)financiering mogelijk voor meekoppelkansen, met name qua cultuurhistorie en natuur en in wat mindere mate voor recreatie en meekoppelkansen van derden waarin deze ambities aan de orde zijn. Of het krediet ook daadwerkelijk besteed wordt, is afhankelijk van cofinanciering van andere partijen.

Hieronder is een overzicht opgenomen van de momenteel bekende mogelijke meekoppelkansen.

Tabel 2‑2: Overzicht meekoppelkansen

Meekoppelkans	Toelichting meekoppelkans	Gaat de meekoppelkans mee naar de planuitwerking?	Wie?
Weginrichting en recreatieve rustpunten	Betreft het realiseren van een eenduidige weginrichting en het verbeteren van diverse recreatieve rustpunten langs het dijktraject conform het Beeldkwaliteitsplan. Voor de recreatieve rustpunten zijn vijf locaties in beeld, drie in de gemeente Wijk bij Duurstede en twee in de gemeente Houten.	Nog niet bekend Op dit moment is nog geen overeenstemming tussen de gemeente Houten, gemeente Wijk bij Duurstede, Provincie Utrecht en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden over de financiering en de te hanteren weginrichting en materialisatie.	Gemeente Wijk bij Duurstede, gemeente Houten, provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Kwaliteitsverbetering Natuurnetwerk Nederland	Betreft kwaliteitsverbetering van Natuurnetwerk Nederland in de uiterwaarden zoals bijvoorbeeld herstellen of terugbrengen van kleiputten en het verbeteren van de kwaliteit van moeraszones en graslanden.	Gedeeltelijk Provincie Utrecht heeft samen met Staatsbosbeheer onderzoek uitgevoerd en voor de verschillende uiterwaarden een schetsontwerp opgesteld. Op veel locaties gaat het om kleinschalige inrichtingsmaatregelen en ontwikkelbeheer of ligt het initiatief bij derden (delstoffenwinning/Kaderrichtlijn Water). Voor die maatregelen wordt koppelen, gezien het geringe raakvlak met de dijk, niet zinvol geacht. Voor de gehele dijkzone van de Schalkwijker Buitenwaard wel. Het betreft o.a. de aanleg van tichelputzones.	Provincie Utrecht, Staatsbosbeheer, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Wandelstructuur	Er zijn verschillende kansen om de wandelstructuur te verbeteren en een aaneengesloten wandeling van west naar oost door de uiterwaarden mogelijk te maken. Daarbij kan ook gebruik worden gemaakt van de buitenbeheerstrook.	Ja. Er is een brede wens zowel bij organisaties als bewoners, kosten lijken beperkt. De afstemming tussen wandelstructuur en natuurinrichting vergt wel de nodige aandacht. Er liggen daardoor maar beperkte mogelijkheden voor toevoeging van wandelstructuren in de uiterwaarden.	Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Provincie Utrecht In afstemming met gemeenten en Staatsbosbeheer
Watererfgoed langs de dijk	Langs de dijk zijn verschillende waardevolle plekken (peilschaalhuizen, historische dijkpalen). Er ligt een kans deze te versterken/restaureren of beter beleefbaar te maken.	Ja. Financiering is o.a. mogelijk vanuit het Synergiekrediet van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en vanuit het programma Mooie en Veilige Dijken van de provincie Utrecht.	Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Provincie Utrecht
Cluster Heulse Waard	Punt waar het lint van Schalkwijk en de dijk bij elkaar komen bij de Heulse Waard is een historisch punt met dijkpaal, dijkmagazijn (nu museum) en peilschaalhuis. In combinatie met recreatieterrein Heulse Waard een interessant punt wat opgewaardeerd kan worden.	Ja Er ligt een grote relatie met de inrichting van de rustpunten. Financiering is o.a. mogelijk vanuit het Synergiekrediet van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en vanuit het programma Mooie en Veilige Dijken van de provincie Utrecht.	Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Provincie Utrecht, In overleg met gemeente Houten, Recreatieschap en Museum de Heul
Verbetering knelpunten verkeer	Naast het realiseren van een andere weginrichting kunnen enkele specifieke knelpunten zoals de kruising bij Schalkwijk en de opstelplaats Beusichemse Veer worden verbeterd	Nog niet bekend Er is nog geen nadere uitwerking gemaakt. Als deze alsnog komt kan de kans verder worden meegenomen.	Gemeente Wijk bij Duurstede, gemeente Houten
Vrijliggend fietspad Culemborgse Veer – Schalkwijk	Betreft een veilige fietsverbinding met een vrijliggend fietspad vanaf het Culemborgse Veer tot aan de provinciale weg bij Schalkwijk. Deze kans is ingebracht door enkele bewoners. De fietsersbond is ook voorstander van een vrijliggend fietspad.	Nee In de Visie Mobiliteit en Recreatie en de uitwerkingen in het Beeldkwaliteitsplan is een vrijliggend fietspad niet opgenomen. Voornaamste reden hiervoor is dat de financiering hiervoor ontbreekt.	-

Raakvlakprojecten

De raakvlakprojecten die momenteel in beeld zijn, worden aangegeven in onderstaande tabel. Dit zijn zelfstandige projecten, waarmee rekening gehouden wordt in verband met de mogelijke raakvlakken of cumulatieve effecten.

Tabel 2‑3: Overzicht raakvlakprojecten

Raakvlakprojecten	Toelichting raakvlakprojecten	Wat zijn de raakvlakken?
Schalkwijker Buitenwaard (behoudens dijkzone)	Het ontwikkelen van de Schalkwijker Buitenwaard als natuurgebied i.c.m. met delfstoffenwinning. Initiatiefnemers zijn Staatsbosbeheer en K3 Delta.	Inrichting dijkzone (zie tabel 3.1) Vrijkomende grondstoffen Uitvoering Communicatie
Bosscherwaarden	Het ontwikkelen van de Bosscherwaarden als natuurgebied in combinatie met delfstoffenwinning. Initiatiefnemer is Rijn Delta bv.	Nog niet duidelijk. De ontwikkeling en besluitvorming daarover is nog onzeker.
KRW	Het ontwikkelen van riviernatuur door aanleg van natuurvriendelijke oevers (Bosscherwaarden) en aantakken van een strang (Moerbergsewaard). Initiatiefnemer is RWS.	Op dit moment zit het project in een schetsontwerpfase waarbij o.a. de haalbaarheid van de opgave nog nader verkend wordt. Op voorhand zal het raakvlak in ieder geval betrekking hebben op uitvoering en communicatie.
Kwaliteitsverbetering Natuurnetwerk Nederland Steenwaard-Oost	Betreft kwaliteitsverbetering van Natuurnetwerk Nederland in de uiterwaarden zoals bijvoorbeeld herstellen of terugbrengen van kleiputten en het verbeteren van de kwaliteit van moeraszones en graslanden. Voor de dijkzone Schalkwijker Buitenwaard geldt dat de intentie is deze integraal met de dijkverbetering uit te voeren (zie meekoppelkans). Voor de overige delen los van de dijkverbetering.	Communicatie Uitvoering